"Heb geduld en trek niet te vroeg conclusies"

Wat begon met een probeersel vanuit een kapotte zak kruiden van een leverancier, is in twee jaar tijd uitgegroeid tot 16 hectare kruidenrijk grasland. Sinds 2021 experimenteert biologische boer Bartje de Gouw met kruidenrijk grasland. Vorig jaar heeft hij met 7 hectare uitgebreid. Op zijn stuk land vind je allerlei kruiden, zoals de gele honingklaver, weegbree, witte en rode klaver, esparcetten en boterbloemen. 

Zoektocht
Op een bodem van zeeklei waar kruiden makkelijk groeien, had hij veel klavers op zijn land, maar die deden niet veel goeds voor zijn land en koeien. Rode klaver heeft een houtachtige stengel die koeien niet snel opeten, en als er een koe op loopt gaat het snel kapot. De Gouw ging op zoek naar een mix van kruiden die goed zijn voor zijn bodem en zijn koeien.

“Ieder jaar is anders, zo ook dit jaar.” Het was een erg nat jaar maar alsnog is hij erg tevreden met de ontwikkelingen. In een van zijn percelen was er sprake van teveel witte klaver, dat gaat ten koste van productief gras. Samen met zijn buurman, een akkerbouwer, zijn ze aan het kijken naar de mogelijkheden om de witte klaver weer terug te brengen naar betere proporties.

Allerlei voordelen
De kruiden staan nu mooi hoog. Het is niet alleen een mooi plaatje, het heeft ook voordelen. “De kruiden wortelen dieper dan gras en kunnen veel beter tegen droog weer. Weegbree voorziet de koeien van mineralen, zo komt alle kwaliteit van eigen land en hoef ik geen extra mineralen meer te kopen.“

Insecten 

Ook ziet hij dat er meer insecten zijn, zoals vlinders en vliegen. “Dat heb je op puur grasland niet. Ik zie ook meer zwaluwen, die echte insecteneters zijn. Het is daardoor goed voor de hele voedselketen. De koeien hebben wel meer hinder van vliegen. Misschien is er volgend jaar wel een natuurlijke vijand die zorgt dat de vliegen weer afnemen.”  

Effect op akkerbouw
Naast melkkoeien heeft De Gouw ook akkerbouw op zijn land, hij wisselt iedere paar jaar het grasland om tot akkers. Zo verbouwt hij knolselderij, uien, aardappelen en mais. Het is nu nog onbekend hoe de gewassen straks gaan reageren op de bodem, die veranderd is door de wortels van de kruiden. Wat doet bijvoorbeeld een weegbree voor akkerbouw? “Daar is nog heel weinig onderzoek naar gedaan, ik hoop dat het een positief effect heeft op de oogst, maar dat moeten we afwachten.”

Gewoon proberen
Zijn advies voor andere boeren: “Probeer het gewoon, de tijd van alleen maar gras en kunstmest is wel voorbij. Iedere grond en elk bedrijf is anders, het is voor iedereen een zoektocht naar de juiste balans. We proberen nu uit wat het beste werkt met maaien en zaaien. Als je te veel maait heb je verlies van kruiden. Het blad slinkt dan sneller, het is moeilijk op te rapen en het breekt makkelijker. Ook kan het wortelstelsel daar niet goed tegen. Het duurt namelijk even voordat kruiden een stevig wortelstelsel opbouwen en de winter doorkomen. Het eerste jaar moet je voorzichtig zijn met mest: anders druk je alle kruiden weg. Heb geduld en geef het een kans, dan brengen kruiden mooie resultaten voor de boerderij en natuur.”